Аyolning sunbuli — yigitning dili.

Beva xotinga Buxorodan it hurar.

Besh bola ustiga borsang bor,
Kundosh ustiga borma.

Bir kelin oldim, oʼtirdim,
Ikki kelin oldim, tik turdim,
Uch kelin oldim, yugurdim.

Bir qizga yetti qoʼshni — ota-ona.

Bir qinga ikki pichoq sigʼmas,
Bir uyga — ikki xotin.

Biyaning yugurigi yaxshi,
Xotinning — epchili.

Boy amr etmasa,
Bovcha xamir etmas.

Bola suysang — beshikda,
Xotin suysang — toʼshakda.

Bolaga tegma, balosi chiqar,
Xotinga tegma, qasosi chiqar.

Bolali uy — bozor,
Bolasiz uy — mozor.

Bolali uy — jannat,
Bolasiz uy — minnat.

Bolali uy — xandon,
Bolasiz uy — zindon.

Bolali uyda gap yotmas.

Bolali uyda janjal boʼlsa ham,
Gʼurbat boʼlmas.

Bolali uyda sir yotmas.

Bolali uyda oʼgʼrilik yoʼq.

Bolali uyda gʼiybat yoʼq.

Bolali uyda gʼurbat yoʼq.

Bosh ikkov boʼlmay,
Mol ikkov boʼlmas.

Boshim ikki — molim ikki.

Boʼz yaktak qichitar,
Yaxshi xotin tinchitar.

Boʼldiradigan ham xotin,
Oʼldiradigan ham xotin.

Boʼri hamsoyasiga ola qaramas.

Gilam sotsang, qoʼshningga sot,
Bir chetida oʼzing oʼtirasan.

Doʼsting ham — ering,
Dushmaning ham — ering.

Er — quyosh yoʼldoshi,
Xotin — umr yoʼldoshi.

Ering qumchalish boʼlsin,
Xotining — gʼarchalish.

Yomon xotin olganning yovi uyida,
Ikki xotin olganning dovi uyida.

Yomon xotin eriga doʼzax qilar.

Yomon xotin oʼlsa, keng toʼshak qolar,
Yaxshi xotin oʼlsa, mehnat-gʼam qolar.

Yomon xotin hayitda eridan chiqar.

Yomon xotinning oʼynashi koʼp.

Yomon qoʼshni yovdan yomon.

Yon qoʼshni — jon qoʼshni.

Yogʼmas bulut elni aldar,
Yomon xotin — erni.

Jon kuydirmasang, jonona qayda,
Xotin olmasang, qaynona qayda.

Ikki sigir olganning ayroni bor,
Ikki xotin olganning vayroni bor.

Ikki xotin olibsan,
Bir baloga qolibsan.

Ikki xotinlikning qulogʼi tinmas,
Eshak minganning — oyogʼi.

Inoq oilada beshik boʼshamas.

Itning yovi — devona,
Kelinning yovi — qaynona.

Itning yomoni toʼshakdagidan umid qilar.

Yigitning koʼngli qolsa — oʼlguncha,
Xotinning koʼngli qolsa — tuqquncha.

Katta — kelin uyda,
Kichik kelin — toʼyda.

Kelin bilan qaynona — oʼt bilan suv.

Kelin boʼyini yashirar,
Tovushini tovdan oshirar.

Kelin boʼldim — qaynonamga yoqmadim,
Qaynona boʼldim — kelinimga yoqmadim.

Kelin yomon emas,
Kelin kelgan yer yomon.

Kelin kelagʼon boʼldi,
Ovul kezagʼon boʼldi.

Kelin kelsa uzoqdan,
Аrba-arba osh kelar.
Kelin kelsa yaqindan,
Аrba-arba soʼz kelar.

Kelin kimxob kiyar,
Qaynona qargʼab kuyar.

Kelin kirgan uyga nur kirar.

Kelin — qaynona supurgisi.

Kelinim bor deb kerilma,
Ish buyursa, erinma.

Kelinim elakli boʼldi,
Elagi — tilakli boʼldi.

Kelinimning yigʼlagani —
Eshagimning hangragani.

Kelining bitta boʼlsa, oʼtirib yeysan,
Ikkita boʼlsa, turib yeysan,
Uchta boʼlsa, yurib yeysan,
Toʼrtta boʼlsa, yoʼrgʼalab yeysan.

Kelining yaxshi boʼlsa, berdi xudo,
Kelining yomon boʼlsa, urdi xudo.

Kelining qaerlik boʼlsa,
Mehmoning shu yerlik.

Kelinning tili yoʼq
Qaynonaning — imoni.

Kumush xotin kunda — kasal,
Oltin xotin oyda — kasal.

Kunda urush boʼlsin desang, kundosh qil.

Kundosh boshingda — tosh,
koʼzingda — yosh.

Kundosh xotin kunda ogʼriq.

Kundoshing boʼlsa-boʼlsin,
Kundoshbachchang boʼlmasin.

Kundoshli uyda kunda urush.

Kundoshli uyda toʼzim yoʼq.

Kundoshlik — koʼngil gʼashlik.

Kundoshlikka kun tugʼmas,
Tugʼsa ham, butun tugʼmas.

Kundoshning kuli ham kundosh.

Kundoshning kuli ham urishar.

Kundoshning oti qursin,
Saksovulning oʼti qursin.

Koʼcha sevgisi uyni barbod etar.

Ovul aylogʼi balan,
Boʼta taylogʼi bilan.

Ovulga aytsang, oshar,
Qoʼshniga aytsang, qoʼshar.

Ovuldoshimning oti oʼzguncha,
Hamsoyamning toyi oʼzsin.

Oila tinch — yurt tinch.

Oila — qoʼsh ustunli ayvon.

Olis yoʼl otni sinar,
Ogʼir kun — xotinni.

Olovga tegsang, oʼchar,
Qoʼshningga tegsang, koʼchar.

Onalik uyning ori bor,
Otalik uyning — zari.

Onang oʼldi — otang oʼldi.

Oppoq boʼlgan oq uyim,
Osh-noni yoʼq qoq uyim.

Ora turding — bera turding.

Ota — aql, ona — idrok.

Ota — bilak, ona — yurak.

Osh oʼrniga — ayron,
Kundoshli uy — vayron.

Oshsiz uy bor-u janjalsiz uy yoʼq.

Oya kuydi, moya kuydi,
Oʼrtada hamsoya kuydi.

Oqboshdan oʼtin boʼlmas,
Oʼynashdan — xotin.

Roʼzgʼor ziynati — oʼtin,
Uy ziynati — xotin.

Roʼzgʼor tushdi boshga,
Qoʼl tegmadi oshga.

Roʼzgʼor oʼlchov bilan,
Boylik tejov bilan.

Roʼzgʼor, oʼttiz ikki ogʼzi bor.

Roʼzgʼor — gʼor.

Roʼzgʼori kattaning tashvishi ham katta.

Roʼzgʼorning nimasi yoʼq — boʼzdan xaltasi.

Sarishtali uy — farishtali uy.

Tuzdagi bilan emas, uydagi bilan boʼl.

Uyga jihoz yarashar,
Xotinga — hbos.

Uying tor boʼlsa,
Dunyoning kengligi bilinmas.

Uylangan — oʼgʼil-qiziga quvongan.

Uyni uy qilgan erning topishi-yu
Xotinning — koʼrpa ishi.

Ulugʼ uyga ne kerak,
Kichik uyga shu kerak.

Umr savdosi — qiyin savdo.

Xotin — boʼyin, er — bosh.

Xotin olsang, oʼtin ol,
Bir quchogʼin ortiq ol.

Xotin — uy bezakchisi,
Er — uy koʼmakchisi.

Xotin — uyning ziynati,
Er — mehnati.

Xotin — uyning chirogʼi.

Xotin — umr yoʼldoshi.

Xotin er orqasidan — xotin,
Xonim xon orqasidan — xonim.

Xotin — erga oyina.

Xotin — erning vaziri.

Xotin yaxshi — er yaxshi.

Xotining yaxshi boʼlsa, yoqang oqarar,
Xotining yomon boʼlsa, soqoling oqarar.

Xotining yaxshi boʼlsa, toʼyga bormoq ne hojat,
Xotining yomon boʼlsa, azaga bormoq ne hojat.

Xotinli roʼzgʼor guldir,
Xotinsiz roʼzgʼor choʼldir.

Xotinning yomoni — umrning egovi.

Xotinning yomoni er qaritar.

Xotinning yomoni — erning zavoli,
Xotinning yaxshisi — erning kamoli.

Xotinning zoʼri — erning shoʼri.

Xotinning otini yetim chiqarar,
Yetimning otini — xotin.

Xotinning chiroyi — erdan.

Xotinning yaxshi-yomoni mehmon kelganda bilinar.

Xotinning qaqildogʼi — tegirmonning shaqildogʼi.

Xotinsiz uyni koʼr — qaro yerni koʼr.

Chala dovruqqa chol yiqilar,
Xotinni soʼksang, obroʼ toʼkilar.

Cholimning topganini yayrab yeyman.

Oʼgʼlimning topganini ingrab yeyman.

Egovni egov dema, yomon xotinni de.

Er — avra, xotin — astar.

Er vaziri — xotin,
Roʼzgʼor ogʼiri — oʼtin.

Er — daladan, xotin — uydan.

Er-xotin urishar,
Esi ketgan boʼlishar.

Er-xotin urishar,
Oʼrtaga ahmoq tushar.

Er-xotin — qoʼsh hoʼkiz.
Er-xotin — qoʼshqanot.

Er-xotinning urishi — doka roʼmolning qurishi.

Er-xotinning urishi — yoz kunining yogʼishi.

Er qaerda boʼlsa, xotin ham shu yerda.

Erdan — sadoqat, xotindan — itoat.

Erdan — xato, xotindan — uzr,
Xotindan — xato, erdan — jazo.

Ering suydi — eling suydi.

Eringga yoqding — elingga yoqding.

Erni er qiladigan ham xotin,
Qaro yer qiladigan ham xotin.

Erniki — tashdan, xotinniki — ichdan.

Erning yoshi ikki oʼttiz,
Bittasini urdik biz.

Erning otini xotin chiqarar,
Xotinning otini oʼtin chiqarar.

Erning topganiga xotinniki qoʼr boʼlar.

Er-u xotin urushar,
Oʼrtaga nodon tushar.

Eshik koʼrgan yurt buzar,
Beshik koʼrgan yurt tuzar.

Eshik koʼrganni emas,
Beshik koʼrganni ol.

Yuguruk otga yol bitmas,
Toq yigitga mol bitmas.

Yangamning shoʼrvasini shirin qilgan
Аkamning masalligʼi.

Yaxshi boʼlsang, noming chiqar,
Yomon boʼlsang — xotining.

Yaxshi kelin — kelin,
Yomon kelin — oʼlim.

Yaxshi koʼrsang bolasin,
Izzat qilgin onasin.

Yaxshi otga qamchi ursang,
Chopar avaylab.

Yomon xotin ishin qilar
Hamisha poylab.

Yaxshi roʼzgʼor — jannat,
Yomon roʼzgʼor — doʼzax.

Yaxshi toʼn — toʼy savlati,
Yaxshi xotin — uy ziynati.

Yaxshi xotin arpa unni kabob qilar,
Yomon xotin bugʼdoy unni xarob qilar.

Yaxshi xotin belgisi —
Buxori qilar terini,
Mullo qilar erini.

Yomon xotin belgisi —
Shaldiroq qilar terini,
Baqiroq qilar erini.

Yaxshi xotin belgisi — xirom qilar terini,
Yomon xotin belgisi — yerga bukar erini.

Yaxshi xotin — betidan semirar,
Yomon xotin — ketidan.

Yaxshi xotin jun qarz olar,
Yomon xotin un qarz olar.

Yaxshi xotin ishlik boʼlar,
Yomon xotin — tishlik.

Yaxshi xotin yigit nomin koʼtarar,
Yomon xotin yigit nomin yoʼqotar.

Yaxshi xotin yoʼq narsangni bor etar,
Yomon xotin keng uyingni tor etar.

Yaxshi xotin yoʼqni yoʼmzab toʼydirar,
Yomon xotin yolgʼiz otni soʼydirar.

Yaxshi xotin kelmasdan burun kuldirar,
Yomon xotin oʼhnasdan burun oʼldirar.

Yaxshi xotin koʼpga qoʼshar,
Yomon xotin koʼpdan chiqarar.

Yaxshi xotin olib bersang yigitga,
Ming kuni bir kun boʼlib oʼtar.

Yomon xotin olib bersang yigitga,
Bir kuni ming kun boʼlib oʼtar.

Yaxshi xotin — uy boʼstoni,
Yomon xotin — zimistoni.

Yaxshi xotin — uy ziynati,
Yomon xotin — toʼy ziynati.

Yaxshi xotin — uyning guli.

Yaxshi xotin — umr boli,
Yomon xotin — jon zavoli.

Yaxshi xotin — xazina.

Yaxshi xotin erini elga bosh qilur,
Yomon xotin erini gado qilur.

Yaxshi xotin erini yashartirar,
Yomon xotin erini tez qaritar.

Yaxshi xotin erta turib charx yigirar,
Yomon xotin erta turib oʼchoq kavlar.

Yaxshi xotin yuzida oy koʼrinar,
Yomon xotin qovogʼidan qor yogʼilar.

Yaxshi xotin — yarim rizq.

Yaxshi xotin — hamisha bahor.

Yaxshi qoʼshni — ota-ona,
Yomon qoʼshni — boshga balo.

Yaxshi qoʼshni uzoq qarindoshdan yaxshi.

Yaxshi qoʼshniga yalinguncha,
Yomon uyingni axtar.

Yaxshi hamsoya guldir,
Yomon hamsoya choʼldir.

Yaxshi hamsoya orasidan
Qisir echkining qili oʼtmas.

Yaxshining ketidan qolma,
Yomonning qizini olma.

Oʼz uyim — oʼlan-toʼshagim.

Oʼz uyimning xushligi —
Oyoq-qoʼlimning boʼshligi.

Oʼzim hisoblasam, qulunli biya,
Otam bilan hisoblasam, boʼtali biya.

Oʼzing suyganni olguncha,
Oʼzingni suyganni ol.

Oʼzing oʼyda boʼlsang ham, oʼying uyingda boʼlsin.

Oʼnta oʼgʼlim boʼlguncha, bitta cholim boʼlsin.

Oʼnqir edi, choʼnqir edi — uyim edi,
Аyiq edi, sayiq edi — erim edi.

Oʼrgimchak ham oʼz uyim deydi.

Oʼroq tutib otang qolguncha,
Oʼymoq tutib enang qolsin.

Oʼrta yoʼlda oting oʼlmasin,
Oʼrta yoshda — xotining.

Oʼtinning yaxshisi — yantoq,
Xotinning yaxshisi — qalmoq.

Oʼtinsiz qozon qaynamas,
Xotinsiz uy yayramas.

Oʼgʼlimning ilik oshidan
Erimning urgan toshi yaxshi.

Oʼgʼling ahmoq boʼlsa ham,
Kelining dono boʼlsin.

Oʼgʼling boqsin, kelining sogʼsin.

Oʼgʼling yomon boʼlsa, keliningdan koʼr,
Qizing yomon boʼlsa, kuyovingdan koʼr.

Qaynona qaynaydi,
Kelin aynaydi.

Qaynona qoʼlidan yogʼlik choʼzma yegandan
Ona qoʼlidan quloq choʼzma yegan yaxshi.

Qaynonaga tosh otsang, tosh olasan,
Qaynonaga osh bersang, osh olasan.

Qaynonam — qaynonam,
Qayin egachimdan qoʼrqaman.

Qaynota ham — ota, qaynona ham — ona.

Qalmoq olgan qarimas,
Аrgʼumoq mingan horimas.

Qiyomat kuni — qoʼshnidan.

Qiz olmagan yigit qizdan suluv.

Qizginamning bolasi —
Qandak oʼrik donasi.
Oʼgʼilginamning bolasi —
Hay-hay uning onasi.

Qiziga joni achigan kelinini saqlar.

Qizim senga aytaman,
Kelinim sen eshit.

Qizimning qaynonasi yomon,
Oʼzimning kelinim yomon.

Qizing boʼy yetsa, qizi yaxshi bilan qoʼshni boʼl,
Oʼgʼling er yetsa, oʼgʼli yaxshi bilan qoʼshni boʼl.

Qozon olsang, qoqib ol,
Xotin olsang, boqib ol.

Qozonda jiz-biz,
Koʼrpada siz-biz.

Qora tutni qoqmang,
Nevarani boqmang.

Qorongʼida qichqirsang,
Hamsoyang tovush berar.

Qudali xotin quyruq yer,
Erli xotin — kaltak.

Qudangdan qarz soʼrama.

Qudangdan qoʼy soʼrama,
Qoʼshningdan uy soʼrama.

Qurbaqaning tirikligi koi bilan,
Xotinning tirikligi el bilan.

Qoʼshni devor tagini kavlasang,
Oʼzingga darcha ochilar.

Qoʼshni keldi — koʼmak keldi,
Et keldi — suyak keldi.

Qoʼshni oshi — qoʼshniga qarz.

Qoʼshni qoʼshnidan erta turishni oʼrganar.

Qoʼshni — qoʼshnining bozori.

Qoʼshniga qarama, oʼngishiga qara.

Qoʼshniga qasd etma, bast et.

Qoʼshniga qoʼshnining tovugʼi koʼrkli koʼrinar.

Qoʼshnida pishar,
Bizga ham tushar.

Qoʼshnimning bilgani — hammaning bilgani.

Qoʼshning yomon boʼlsa, yomonlik kelar,
Qoʼshning yaxshi boʼlsa — omonlik.

Qoʼshning koʼr boʼlsa, koʼzingni qis.

Qoʼshning yaxshi boʼlsa, koʼr qizing ham erga tegar.

Qoʼshningga yomonlik sogʼinma.

Qoʼshningni yanima, kinoya soʼz dogʼ etar,
Qurbing yetsa koʼmaklash, eshigingni bogʼ etar.

Qoʼshnining minnatli oshidan
Chumchuqning soyasi afzal.

Qoʼshnining oshi — totli.

Qoʼshnining oshi — gʼavgʼoning boshi.

Qoʼshnining tovugʼi gʼoz koʼrinar,
Kelinchagi — qiz.

Qoʼshnisi yaxshi qarimas.

Gʼoz achchigʼi — qargʼaga,
Qiz achchigʼi — yangaga.

Har kim oʼz uyida podsho.

Hovli olma, qoʼshni ol.