Fizik atamalar (364)
Zaryad (elektr zaryadi)- zarralarning elektromagnit maydoni bilan o`zaro ta`sirlanish kuchini, energiya-sini ifodalaydigan fizik kattalik. Eng kichik zaryad elektron zaryadi bo`lib u q=1,6•10 - 19 Kulonga teng.
Joul - Tomson effekti - (Drossel effekti xam deyiladi) - real gaz (atrof muxit bilan issiqlik almashmay, tashqi ish bajarmay) keng teshikdan (naydan) torayib boruvchi (ventil, g`ovak to`siq) nayga o`tganda gaz xaroratining o`zgarishi (kengdan torga o`tganda isiydi, aksincha o`tsa soviydi).
Joul - Lents qonuni - o`tkazgichdan elektr toki o`tganda o`tkazgichdan ajralib chiquvchi issiqlik miqdorini aniqlovchi qonun. Issiqlik miqdori Q, tok kuchi J, o`tkazgich qarshiligi R, vaqt t bilan ifodalansa bu qonunni ko`rinishi Q=J2Rt ga teng.
Joul - ish, energiyaning o`lchov birligi 1kg massali jismni 1m/s2 tezlanish bilan 1m ga ko`chirish uchun sarf bo`lgan energiyadir.
Yorug`lik o`tkazgich (ruscha-svetoprovod) - yorug`lik nurlarini uzatuvchi kanal. Metal bilan qoplangan yaxshi silliqlangan ichki sirti yorug`lik nurini juda yaxshi qaytara oladigan naychalar. Bunday naychalar yordamida ingichka naychalarning ichki devorini, inson ichki organlarini kuzatib turib davolashda ishlatiladi. Yorug`lik o`tkazgich yordamida tasvirni o`zgartiruvchi kinokamera yordamida kadrlarni bitta satrga tushurib bir metr uzunlikdagi lentaga yuz mingta tasvir tushuriladi, maxfiy signallar (axborot) jo`natish mumkin.
Yorug`lik etalonlari - yorug`lik birliklarini juda aniq o`lchash uchun qabul qilingan na`munalar. Ish temperaturasi 2042, 1oK (1769oS), ravshanligi 60 stilb bo`lgan absolyut qora jism asosiy etalon deb qabul qilingan. Etalon nusxa lampalar guruxidan temperaturasi 2042, 1oK va 2800oK bo`lgan yorug`lik kuchining ish etaloni, yorug`lik ish etaloni yasalgan.
Yorug`lik energiyasi - bir dona yorug`lik to`lqini uchun Ye=h•υ ga teng. Bunda h - Plank doimiysi h=6,625•10 — 34 j. s.ga teng, υ - to`lqin chastotasi.
Yorug`lik yili - yorug`lik nurlarining bir yilda bosib o`tgan yo`li. Taxminan 31, 54 million km.