Geografik atamalar (1685)
Amplituda, harorat amplitudasi - sutka (sutkalik amplituda), oy (oylik amplituda) va yil davomida (yillik amplituda) eng baland harorat bilan eng past harorat orasidagi farq.
Amaliy landshaftshunoslik - amaliy geografiyaning asosiy tarmoqlaridan biri. Amaliy landshaftshunoslik turli amaliy maqsadlar uchun tabiiy-geografik rayonlashtirish, yerlarga xo`jalik nuqtai nazaridan baho berish, rayonni rejalashtirish, tibbiyot landshaftshunosligi kabi masalalarni o`z ichiga oladi.
Alyuminiy rudalari (lotincha aluminus- achchiqtosh) - alyuminiy metali olinadigan tog` jinslari va minerallar. Alyuminiy, asosan, boksitdan, so`ngra alunit, kaolinit va boshqa minerallar hamda tog` jinslaridan olinadi. Boksitdan boshqa alyuminiy rudalari tabiatda tarqalishi va giltuproqni oson ajratishi jihatidan sulfatlar va silikatlar guruhiga bo`linadi. Sulfatlar tabiatda kam; ularning tarkibida giltuproq kam bo`lishiga qaramay sanoatda undan kaliy tuzlari, oltingugurt va sulfat kislota ham olinadi.Alyuminiy ruda konlari: Ural, Qozog`iston, G`arbiy va Sharqiy Sibir, Qrim yarim oroli; chet ellarda - Gviana (Janubiy Amerika), Yamayka oroli, Braziliya, Hindiston, Vengriya, Xitoy, Fransiya va b. O`zbekistonda alyuminiy rudalarining deyarli barcha turlari uchraydi; Angrendagi Kaolinit va Gushsoydagi alunit konlari shular jumlasidandir.
Alp tipidagi relyef - muzlik relyefi shakllari keng tarqalgan baland tog` relyefi. Alp tipidagi relyef tog`larning tepasidagi qor-muzlik mintaqasida - nival mintaqada uchraydi. Uning xarakterli shakllari o`tkir chuqqilar, tik qoyalar, chuqur va tor vodiylardir. Alp tipidagi relyef Oltoy, Tyanshan, Pomir va Kavkaz kabi baland tog`li o`lkalarda tarqalgan.
Alp va subalp o`tloqlari - o`rmonlar mintaqasidan yuqorida va doimiy qor va muzliklardan pastda bo`lgan baland tog` o`tloqlari: tog`lar joylashgan geografik kenglik, iqlim va yonbag`ir ekspozitsiyasiga qarab alp va subalp o`tloqlari turlicha balandlikda: Alp tog`larida, Kavkazning g`arbiy qismida 1700-3000 metr, Himolay tog`larining janubiy yonbag`rida 3200-5000 metr balandlikda bo`ladi. Iqlimning nihoyatda sovuq bo`lishi, qorning qalin bo`lib, uzoq vaqt (6-10 oy) yotishi oqibatida alp va subalp o`tloqlari o`simliklari xilma-xil ko`p yillik o`tlar va pakana butalardan (rododendron va b.) iborat. Ko`pgina o`simliklar rang-barang yirik gullar ochadi. Alp va subalp o`tloqlari mintaqasining tog` o`rmonlari yaqinidagi quyi qismida subalp o`tloqlari uchraydi. Namgarchilik serob va iqlim bir oz iliq bo`lganidan bu yerlarda bo`yi 1,5-2,5 metr xilma-xil o`tlar qalin o`sadi, subalp o`tloqlaridan yuqorida iqlim o`ta sovuq bo`lganidan o`tlar pakana bo`lib, alp o`tloqlarini hosil qiladi. Hayvonlar kam. Aksari tik qoyalardan yura oladigan hayvonlar (tur, serna, kiyik, tog` qo`yi) yoki uzoq uyquga kiradigan hayvonlar (yumronqoziq, pishchuxa va boshqa kemiruvchilar); qushlardan - tog` kurkasi, kaklik yashaydi. Alp va subalp o`tloqlaridan yozgi yaylov sifatida foydalaniladi.
Alp mintaqasi - mo`tadil va subtropik kengliklardagi tog`larning ancha baland qismida, yuqorida doimiy qor va muzliklar, pastda subalp mintaqasi orasida joylashgan balandlik landshaft mintaqasi. Bu mintaqada sovuq baland tog` iqlimi, tog` toshloq, torfli, nordon tuproqlar, past bo`yli siyrak o`tloqlar va soyalar xarakterlidir. Shimoliy kengliklardagi tog`larda alp mintaqasi o`rnida tog`-tundra va yalang tog` landshaftlari tarqalgan.
Alp burmalanishi - Yer tarixining kaynozoy erasida ro`y bergan tog` burmalanishi. Shu burmalanishda vujudga kelgan Alp tog`lari nomi bilan atalgan. Alp burmalanishi davrida hozirgi mavjud ko`p tog` tizmalari hosil bo`lgan. Bular ikkita tog` mintaqasini tashkil etadi: 1) Alp-Himolay (Pireneya, Andalusiya, Atlas, Apennin, Alp, Bolton, Karpat, Kavkaz, Kichik Osiyo, Eron, Hindikush, Himolay, Birma) va 2) Tinch okean (Koryak, Kamchatka, Saxalin, Yapon, Yangi Gvineya, Yangi Zelandiya, Antarktida, And, Kordilera) tog`lari mintaqalari.
Alunit (fransuzcha alun - achchiqtosh) - alyuminiy, kaliy va boshqalardan iborat mineral. Alunitdan achchiqtosh, kaliy tuzlari, oltingugurt, sulfat kislota va alyuminiy olinadi. Alunitning Ozarbayjonda, O`zbekistonda esa Gushsoy, Oqtosh, Oqsoqota va boshqa joylarda konlari topilgan.