Ijtimoiy pedagogik atamalar (339)
Bola (bolalar) - un sakkiz yoshga tulgunga (voyaga yetgunga) kadar bo`lgan shaxs (shaxslar).
Begonalashuv - odamlar, ijtimoiy guruhlarning bir-biri bilan yonma- yon yashashlariga karamay ularning munosabatlarvdagi azaliy birlikning buzilishi va unga olib keladigan jarayon.
Balogatga yetmagan huquqbuzar bola - huquqbuzarlik sodir etganlikda gumon qilinayotgan yoki bunday aybni sodir etgani aniklangan bola yoki o`smir.
Balogatga yetmagan jinoyatchilar muammolari - xar ikki jinsgamansub balogatga yetmaganlar (18 yoshdan kichik bo`lganlar)ning jamiyatgaxavfli hatti-harakatlari bilan bog`lik muammolar majmui. Barcha mamlakatlarning konun chiqaruvchilari bu masalada tibbiyot, pedagogika,psixologiya, axloqiy, yuridik tavsifdagi muloxazalarga asosolanadilar,lekin uni turlicha yechadilar. Аsos sifatida hatti-harakatning ijtimoiy-xavfli tavsifga egaligi qabul qilinadi, buning uchun jinoiy javobgarlik tayinlanadi. Keyingi paytlarda huquqiy javobgarlikda yoshmuammosi dolzarblashdi, bunga sabab bolalar va o`smirlarningfiziologik jixatdan yetilishining ancha jadallashgani bo`ldi. huquqdaallakachonok balogatga yetmagan huquqbuzarlar takdiriga aloxida ayabyondashishlik karor topgan va saqlanib kolmokda. Buning sababi balogatgaetishning ma`lum kiyinchiliqlari, shakllanayotgan ruxiyatningbekarorligi, shaxsiy hulq-atvor tajribasining yukligi, axloqiy koidalar soddaligi, dunyoqarash tulakonli emasligi va uning okibati kupgina huquqbuzarliklarning vaziyatga bog`lik ekanligi bilan izoxlanadi.
Balogatga yetmagan bola - o`z huquqbuzarligi uchun mavjud huquqiy tizim doirasida voyaga yetgan kishiga nisbatan qo`llaniladigan shakldagidan farqli shaklda javobgarlikka tortilishi mumkin bo`lgan bola yoki o`smir.
Аxolining marginal guruhlari - kamok joyidan ozod bo`lgan, va anik turar joyi bo`lmagan shaxslar; ijtimoiy omil (alkogolizm, qarovsizlik va x.k.) bo`yicha jamoatchiliq nazoratini talab qiluvchi fukarolar; mehnat faoliyatiga jalb etilmagan yoshlar; "kuyushkondan tashkari" hulq-atvorli shaxslar. mehnat bozorida mustaqil ishga joylashish imkoniyati juda oz bo`lgan axolining xar kanday guruhini axolining marginal guruhiga kiritish mumkin (masalan, bolalari bor yolgiz onalar va ayollar, yetimlar, buzilgan oiladagi bolalar, malakasiz ishchilar, kamovdan bushatilganlar va boshqalar).
aqliy tarbiya - shaxsga tabiat va jamiyat tarakkiyoti to`g`risidagi bilimlarni berish, uning aqliy (bilish) kobiliyati, tafakkuri va dunyoqarashini shakllantirishga yunaltirilgan pedagogik jarayon; ijtimoiy tarbiyaning muxim tarkibiy kismi.
axloqiy tarbiya - muayyan jamiyat tomonidan tan olingan va rioya qilinishi zarur bo`lgan tartib, odob, o`zaro munosabat, muloqot va hulq- atvor koidalari, mezonlarini o`quvchilar ongiga singdirish asosida ularda axloqiy ong, axloqiy faoliyat ko`nikmalari va axloqiy madaniyatni shakllantirishga yunaltirilgan pedagogik jarayon; ijtimoiy tarbiyaning muxim tarkibiy kismi.