O`YMAKORLIK - amaliy san`atning qadimiy va keng tarqalgan turi; yog`och, ganch, metall, tosh, suyak, terrakota va b.ni o`yish, yo`nish, kesish yo`li b-n badiiy shakl yasash san`ati. Buyumlar, turli asboblarni nafislashtirishda, binolarni bezashda, kichik shaklli haykaltaroshlik kompozitsiyalari yaratishda keng qo`llanadi. O`.ning mustaqil janri gliptika; foydalanadigan xom ashyosiga ko`ra yog`och o`ymakorligi, ganch o`ymakorligi, tosh o`ymakorligi, metall O`. (kandakorlik), suyak o`ymakorligi kabi turlari bor. O`rta Osiyoda, jumladan, O`zbekiston hududida O`. juda qadimdan rivojlangan. Ibtidoiy odamlar yog`och, suyak, hayvon shoxlaridan o`zlari uchun zarur qurollar yaratib, ularni bezashgan, turli ramziy chiziq va belgilar ishlashgan, toshlarga rasmlar chizishgan. O`rta Osiyoda O`. 3 yo`nalishda mavjud bo`lgan: naqsh O`., mavzuli (odam va hayvon tasviri ishlangan) O`. hamda naqsh va mavzuli O`. uyg`unligidagi murakkab kompozitsiyalar. Afrosiyob, Fayoztepa, Ayritom va b.da qurilgan saroy, ibodatxona, zodagonlarning uy va qasrlari shunday O`. b-n bezatilgan. Arablarning bu hududga kirib kelishi b-n bezak san`atida ko`proq geometrik va islimiy naqshlar keng o`rin egallab, ular xalqning ma`naviy estetik qarashlarini aks ettiruvchi vositaga aylandi. 18- 19-alarda O`.ning o`ziga xos maktablari rivojlandi, biri-biridan jozibador san`at namunalari yuzaga keldi. O`. uslubiy rang-baranglikka xizmat qildi. 19-a.oxiri - 20-a.da Xiva (O. Polvonov, S. Bog`bekov), Buxoro (Usta Shirin Murodov, A. Boltaev), Qo`qon (Najmiddinov Haydar va uning o`g`li Q. Haydarov) va b.da mohir, qo`li gul ustalar yetishib chiqdi. 20-a.da O`. yangi mazmun va shakllar b-n boyidi, mintaqalardagi mahalliy xususiyatlar bir-biri b-n uyg`unlashib ajoyib mujassamotlar yaratildi (Navoiy teatri, Muqimiy teatri, Navoiy nomidagi adabiyot muzeyi va b.). Zamonaviy O`. mustaqillik davrida bunyod etilayotgan me`moriy inshootlarning barcha turlarida qo`llanib, ular jozibador bezatilmoqda.