Matematik atamalar (159)
Traktrisa - lotincha tractus - «cho`zilgan». Urinmaning urinish nuqtasidan abstsissalar o`qi bilan kesishish nuqtasigacha bo`lgan kesmasi uzunligi o`zgarmas miqdor bo`lgan yassi egri chiziq.
Nuqta - Hech qanday o`lchamga ega bo`lmagan eng sodda geometrik jismga nuqta deyiladi. Nuqta А,B,C,D kabi belgilanadi.
Topologiya - yunoncha topos - «joy». Matematikaning istalgan tabiatli ob`ektlar shakli bilan bog`liq eng umumiy xossalarni o`rganuvchi sohasi hamda shu sohaning eng muhim tushunchalaridan biri.
Tetraedr - yunoncha tetra - «to`rt» va edra - «asos». Uch burchakli piramida. Terminning yoklari muntazam uchburchaklardan iborat bo`lsa, u muntazam tetraedr deyiladi.
Teorema - yunoncha tereo - «tekshiraman». Аksiomalar asosida qat`iy mantiqiy mushohada bilan isbotlanadigan tasdiq. Macalan, geometriyada Pifagor teoremasi, algebrada Viet teoremasi.
Tangens - lotincha tanger - «urinish», «teginmoq». Trigonometrik funktsiyalardan biri. Ushbu terminni 10 asrda tangens va kotangenslarni hisoblovchi jadvalni ishlab chiqqan arab matematigi Аbul-Vafo fanga kiritgan, keyinchalik rus matematigi L.Eyler tg qisqartmasini fanga kiritgan.
Sfera - yunoncha sfaira - «shar», «to`p». To`g`ri chiziq bo`ylab bir yarim doira aylantirib olingan berk sirt hisoblanadi.
Summa (jami, miqdor) - lotincha summa - «yakun», «jami». Miqdor (raqamlar, vazifalar, vektorli, matritsa va hokazo…) ning yig`indisi natijasi. Σ belgisini (yunoncha «sigma» xarfi) birinchi bor rus olimi L.Eyler 1755 yilda fanga kiritgan.