Matematik atamalar (159)
Stereometriya - yunoncha stereos - «qattiq», «fazoviy» va metreo - «o`lchayman». Yevklid geometriyasining sohasi bo`lib, unda uch o`lchamli, shakllar o`rganiladi.
Spiralь - yunoncha speria - «o`ram». Belgilangan nuqta atrofida ko`p marta o`ralib, unga borgan sari yaqinlashadigan 2 yoki undan uzokdashadigan yassi egri chiziqlar. Spiralь xossalaridan fan va texnikaning turli sohalarida foydalaniladi.
Skalyar - lotincha scalaris - «pog`onali». Nolga teng bo`lmagan a va b vektorlar uzunliklari bilan ular orasidagi burchak ko`paytmasiga teng miqdor. a va b vektorlarining Skalyar ko`paytmasi ha yoki a kabi belgilanadi. Skalyar ko`paytmasi ab=ab cosy formula yordamida aniqlanadi. Terminni irland olimi U.Gamilьton 1843 yilda fanga kiritgan.
Sinus - lotincha sinus -«bukilgan», «egilgan». Trigonometrik funktsiyalardan biri sinx bilan belgilanadi; 2) to`g`ri burchakli uchburchakning o`tkir burchaklari uchun sinx - burchak qarshisida yotgan katet uzunligining gipotenuza uzunligiga nisbatiga teng. 4-5 asrda «ardxadjiva» (ardxa - yarim, djiva - kamalak ipi) deya nomlangan. Аrab matematiklari tomonidan 9 asrda «Jayb» - qavariq deya atalgan. 12 asrda arab matematik matnlari tarjima kilingan vaqtida termin «sinus» so`ziga o`zgartirilgan.
Simmetriya - yunoncha simmetria - «mutanosiblik», «moslik». Shakl va figuralarning bir chiziqqa nisbatan bir biriga mosligi. Masalan bir shakl markazidan uni ikkiga bo`luvchi chiziq o`tkazilsa, ikkiga bo`lingan shakl bir biriga mos bo`ladi.
Sekund / sekunda - lotincha secunda - «ikkinchi». 1) vaqt o`lchov birligi. Sekund sec bilan belgilanadi. Sekund o`rtacha Quyosh sutkasining 1/86400 qismiga teng: 1 sek = 1/60 min = soat. 2) yassi burchak o`lchov birligi. 60~2 gradusga yoki 60~ minutga teng, 1 S. («) bilan belgilanadi.
Sektor - lotincha seco - «kesaman». Egri chiziq yoyi va bu yey uchlarini egri chizikda yotmagan nuqta (sektor uchi)ga tutashtiruvchi kesmalar bilan chegaralangan yassi shakl.
Sekstillion - frantsuzcha sextillion. Biror sonning 21 darajasi, masalan 1021.