Maqol deb xalqning ijtimoiy-tarixiy, hayotiy-maishiy tajribasi umumlashgan badiiy, obrazli mulohazalardan iborat hikmatli soʼzlarga aytiladi. Maqol oʼzbek tilida maqol, tojiklarda zarbulmasal, ruslarda poslovitsa, arablarda (jonli soʼzlashuvda) naql, turklarda ata soʼzi atamasi bilan yuritiladi. Maqol atamsi arabcha [قوڶ] – qavlun – gapirmoq, aytmoq soʼzidan olingan. Ushbu sahifada Halollik va tekinxoʼrlik haqida maqollar keltirilgan

Аyb yilda emas, mehnatda.

Аravani ot tortar,
Koʼlankasin — it.

Аyrilganni ayiq yer,
Boʼlinganni boʼri yer.

Аyrilgan yoʼlda qolar,
Boʼlingan — doʼlda.

Аylanasi ovuli,
Toʼgaragi toʼrkuni.

Аyrilmagin elingdan,
Quvvat ketar belingdan.

1801-yilda ingliz kimyogari Charlz Xettchet (1765-1847) Britaniya muzeyida saqlanayotgan qoramtir bir mineralni tadqiq qilgan. Ushbu mineral Britaniyaga okean ortidan ya’ni, Amerikadan, aniqrog‘i, hozirgi Massachusets shtati hududidan 1635-yilda olib kelingan edi. Xettchet mazkur mineral tarkibidan, o‘sha paytda fanga hali noma’lum bo‘lgan bir notanish  elementning  oksidini  aniqlagan.  Olim  ushbu  avval  noma’lum  bo‘lgan elementni «Kolumbiy» deb nomlashga qaror qilgan edi.

Nikel elementi nomining tarixi ham kobaltniki bilan o‘xshash. O‘rta asrlarda nemis konchilari o‘z tasavvurlarida paydo bo‘lgan va og‘zaki ijodiy afsonalarga aylanib ketgan to‘qima hikoyalardagi yovuz g‘or jinini (yoki, tog‘ ajinasini) nikel deb atashgan. Konchilar rudalar orasidan chiqadigan va tashqi ko‘rinishi mis rudasiga o‘xshasa-da, lekin o‘zi boshqa narsa bo‘lgan g‘alati jinslarni esa kupfernikel deb atashgan. Aynan tarjima qilganda bu so‘z  «qalbaki mis», «ajina mis» degan ma’nolarni bergan. Albatta, o‘sha paytlarda ham ushbu  «qalbaki mis» butunlay yaroqsiz befoyda ruda sanalmagan. Aksincha, undan shishasozlikda shisha buyumlarga ishlov berishda, aniqrog‘i, shishaga yashil rang bag‘ishlashda keng foydalanishgan. Lekin, konchilar har qancha urinishmasin, o‘sha «ajina mis»dan haqiqiy, oddiy mis ajratib olishning sira iloji bo‘lmagan. O‘sha konchilarni xunob qilgan mazkur moddani hozirda kimyogarlar qizil nikelli kolchedan deb yuritishadi va NiAs formulasi bilan belgilashadi. Uni shuningdek, nikelinning qizg‘ish mis kristalli ham deyiladi. 1751-yilda nikel elementini kashf qilgan shved olimi Aksel Frederik Kronstedt (1722-1765) ham, aynan ushbu modda, ya’ni, qizg‘ish nikel kolchedandan foydalangan ekan. O‘rni kelganda qiziq bir faktni aytib ‘tish joiz: AQSHda 5-sentlik tanga pullarni ham nikel deb atashadi

XV-asrda Saksoniyada konchilar kumushga boy rudalar ichidan xuddi po‘lat kabi yaltiraydigan, oq va kulrang kristallarni aniqlashgan edi. Ushbu kristallardan metall quyishning imkoni bo‘lmagan; boz ustiga, o‘sha kristallar bilan aralashma holida bo‘lgan kumush yoki mis rudalaridan ham mazkur metallarni ajratib olish g‘oyat qiyin bo‘lgan.

Kadmiy elementi 1818-yilda nemis kimyogari va farmatsevti Fridrix Shtromeyer (1776-1835) tomonidan kashf qilingan. Shtromeyer dori ishlab chiqarish jarayonida qo‘llanadigan rux karbonati tarkibidan kadmiy elementini aniqlagan. Rux oksidi hozirda ham turli kukun dorilarda, surtma (maz) dorilarda va pastalar tarkibida qo‘llaniladi. U surtma dori massasiga qovushqoqlik beradi hamda, yara-chaqalarga antiseptik ta’sir ko‘rsatadi.

Bu so‘z nemis tilidagi wiße masse so‘zining buzib talaffuz qilinishidan yasalgan bo‘lsa kerak degan taxmin bor. Tarjima qilinganda «oq massa» degan ma’noni beruvchi ushbu nemischa jumla bilan olmonlar, odamlarga qadimdan yaxshi tanish bo‘lgan, lekin, hech qanday amaliy maqsadlarda qo‘llanilmagan oq tusli sof vismut bo‘laklarini nomlashgan.  Nemis, Norvegiya, hamda, fin tillarida vismutni deyarli bir xil, ya’ni, «vismut» tarzida talaffuz qilinadi (ularning yozilishi biroz farq qiladi xolos, masalan, nemis tilida u wismut, fin tilida esa vismitti deb yoziladi, norveg tilida esa vismut bo‘laveradi).

Surma – tub ildizi turkiy so‘zlarga borib taqaladigan ilmiy atamalardan biridir. So‘zning ma’nosi, o‘zbek tilida ham yaqqol ko‘rinib turibdiki, «surtish», «surmoq» degan ma’nolarni anglatadi. Ayollarimiz hozirda ham qoshlariga surma surtib pardoz-andoz qiladilar. Haqiqatan ham, ayollar qadimdan qo‘llaydigan ushbu pardoz vositasining asosida surma sulfidi Sb2S3 yotadi. Shoirlar qizlarning qoshi ta’rifi bobida qalamga oladigan surma ham aynan shu modda aslida.